Bevoegdheden
De positie en rol van de Gouverneur zijn geregeld in een aantal rijkswetten en Koninklijke besluiten. Bijvoorbeeld: het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden, de Staatsregeling van Aruba en het Reglement voor de Gouverneur van Aruba.
De regering van Aruba wordt gevormd door de Koning en de ministers. De Gouverneur van Aruba vertegenwoordigt de Koning in Aruba. Hij is als zodanig het hoofd van de Arubaanse regering. Als de Gouverneur een vergadering van de Arubaanse ministerraad bijwoont, treedt hij op als voorzitter. Hij heeft dan een raadgevende stem.
De Gouverneur heeft als hoofd van de regering het recht om door de ministers te worden geconsulteerd, om de ministers aan te moedigen en te waarschuwen (the right to be consulted, to encourage and to warn).
Verantwoordelijkheid
De Gouverneur is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk. De ministers leggen over het handelen van de Gouverneur als landsorgaan verantwoording af aan de Staten van Aruba: het parlement van Aruba, dat in het papiaments 'Parlamento di Aruba' heet.
Taken en bevoegdheden
Als hoofd van de landsregering oefent de Gouverneur onder meer de volgende taken en bevoegdheden uit:
- Het ondertekenen van landsverordeningen en landsbesluiten;
- Het beëdigen van ministers, leden van de Staten, leden van de Raad van Advies en leden van de Algemene Rekenkamer;
- Het beëdigen van rechters, leden van het Openbaar Ministerie, commissarissen, president en directeuren van de Centrale Bank van Aruba;
- Het openen van het zittingsjaar van de Staten op de tweede dinsdag van september. Hier wordt het door de regering uit te voeren beleid uiteengezet;
- Het benoemen van informateurs en formateurs in het kader van de formatie van een nieuwe regering.
Als vertegenwoordiger van de regering van het Koninkrijk waakt de Gouverneur over het algemeen belang van het Koninkrijk. In deze hoedanigheid is de Gouverneur verantwoording verschuldigd aan de regering van het Koninkrijk.
Afkondiging wetten en uitvoering regelgeving
De Gouverneur zorgt voor de afkondiging in Aruba van rijkswetten en algemene maatregelen van rijksbestuur. Ook draagt de Gouverneur zorg voor de uitvoering van de in Aruba geldende rijksregelgeving en verdragen. Verder houdt hij toezicht op de naleving ervan.
Toezicht
De Gouverneur stelt een landsverordening en landsbesluit niet vast wanneer hij vindt dat deze in strijd is met het Statuut, een verdrag, een rijkswet of een algemene maatregel van rijksbestuur. Ook wanneer de Gouverneur de verordening of het besluit in strijd acht met de mensenrechten, rechtszekerheid of deugdelijkheid van bestuur zal hij deze niet vaststellen.
Krijgsmacht
Als de Rijksministerraad hiermee akkoord gaat, kan de Gouverneur gebruik maken van de krijgsmacht van het Koninkrijk om het land te verdedigen. Ook is de Gouverneur bevoegd om delen van de krijgsmacht beschikbaar te stellen aan de regering van Aruba voor de handhaving van de veiligheid en openbare orde (militaire bijstand) of in geval van rampen of ongevallen.
Overige bevoegdheden
Verder is de Gouverneur als Koninkrijksorgaan verantwoordelijk voor:
- De uitgifte van Nederlandse paspoorten, noodpaspoorten en laissez-passers;
- De uitgifte van visa voor het Schengengebied (Europese Unie);
- Het innemen van aanvragen voor de Nederlandse nationaliteit (naturalisatie);
- Het verlenen van de Nederlandse nationaliteit (optie);
- Het adviseren over en uitreiken van Koninklijke onderscheidingen;
- Het al dan niet uitleveren van personen aan een andere Staat.